2023
Тошкент Халқаро Кинофестивали-I
Тошкентдаги биринчи Халқаро кинофестиваль 1968 йил 21-31 октябрь кунлари бўлиб ўтган. Фестивальда Осиё ва Африканинг 22 мамлакати вакиллари иштирок этишган.
Фестиваль Осиё ва Африка қитъалари халқларининг маданий ҳаётидаги муҳим воқеага айланган ва ижодий тажриба алмашиш ва маданий ҳамкорлик, тинчлик ва халқлар ўртасидаги дўстлик шиори остида ўтказилган.
Кинофестивальда хорижий кинематографиянинг кўплаб таниқли намоёндалари иштирок этишган, жумладан:
Тордон Динов (Болгариялик режиссёр), Алан Гриффитс – Англия, халқаро сценарий муаллифлари гильдиясининг бош котитби, Йожеф Киш (Венгриялик режиссёр), актриса Магда Камель, япон актёри Кимура Акира, Сенегалдан ташриф буюрган актриса Мбиссин Терез.
Фестивальга Европа ва Американинг таниқли киноижодкорлари, шунингдек, Франкфурт-Майн, Нью-Деҳли, Карфаген, Лейпциг ва Краковда ўтказиладиган бешта халқаро кинофестивальнинг вакиллари таклиф этилган.
Тошкентга йирик халқаро ташкилотлар - БМТ, Юнеско, шунингдек, махсус ташкилотлар - Халқаро кинопродюссерлар федерацияси ассоциацияси ва Халқаро сценарий муаллифлари гильдияси вакиллари ташриф буюришган.
Тошкент халқаро кинофестивалида қандай фильмлар намойиш этилган?
- Совет Шарқининг республикалари томонидан қуйидаги фильмлар намойиш этилган:
Арманистон – «Каринэ», «Арманистон ҳақида етти қўшиқ».
Озарбайжон – “26 Боку комиссари”, «Нариман Нариманов», «Салом Озарбайжон».
Қирғизистон – «Болалигимиз осмони», «Манасчи», «Қум қасрлари», «Совет Қирғизистони»
Туркманистон – «Махтумқули», «Сув ҳақида қўшиқ», «Кўчманчилар», «
Ҳал қилувчи қадам», «Ёнаётган фургоннинг йўли».
- Бошқа давлатларнинг вакиллари томонидан қуйидаги фильмлар тақдим этилган:
Ҳиндистон – «Таътил», «Ўзимизнинг одамлар», «Ғарбий Бенгалия ҳақида таассуротлар», «Бомбей тун қучоғида», «Кашмирдаги севги», «Амрапали»
Камбоджа – «Кичкина шаҳзода», «Треавихир»
Ливан – «Сафаролек»
Ироқ – «Яхшиликни кўриш», «Халқ фожиаси», «Қайтиш васвасаси»
БАР – «Почтачи», «Мен севган инсон»
Сирия – «Юк машинаси ҳайдовчиси», «Инсон 28 126»
Франция – «Камон билан шер ови»
Фестиваль пойтахтимиздаги Санъат саройида Тошкент вақти билан соат 19: 00да тантанали равишда очилган. Фестивальнинг очилиш кунида Санъат саройи экранида ўзбек кинорежиссёри, СССР Халқ артисти Комил Ёрматовнинг "Инқилоб чавандозлари" фильми намойиш этилган.
Кино бозори, фильм намойишлари ва фильмларни сотиб олиш
Фестиваль доирасида кино бозори ҳам фаолият олиб борган, биринчи намойишлар бўлиб ўтган. Билимлар уйининг кинозалида "Совэкспортфильм" Бутуниттифоқ ассоциацияси вакиллари чет эллик меҳмонларга тўртта фильмни намойиш этишган: "Одерда баҳор", "Зося", "Уч бақалоқ" ва Моғулистон киноижодлари билан ҳамкорликда ишланган "Натижа" фильми.
Тошкентда бўлиб ўтган биринчи Африка ва Осиё кинофильмлари намойишида Сомалининг "Қишлоқ ва шаҳар" фильми "Иқтидорли дебют учун" фахрий дипломи ва эсдалик медали билан тақдирланган. У Сомалида ишлаб чиқарилган биринчи бадиий фильм эди.
1968 йилги Тошкент кинофестивалида Тропик Африканинг ўндан ортиқ давлатлари томонидан ишлаб чиқарилган йигирмадан ортиқ фильмлар намойиш этилган.
Шу куннинг ўзида “Совэкспортфильм” уюшмаси раиси А.Давидов ва ирландиялик продюсер Хадем Али Совет Иттифоқи томонидан Эроннинг “Европалик келин” фильмини сотиб олиш тўғрисида шартнома имзолашган.