«Ипак йўли дурдонаси» XV Тошкент Халқаро кинофестивали доирасида ТУРКСОЙ халқаро маданият ташкилоти форуми бўлиб ўтди.
Форум Ўзбекфилм киноконцерни ҳудудида бўлиб ўтди. Саммитнинг энг муҳим воқеаси туркий халқлар кинематографлари Иттифоқини тузиш тўғрисидаги келишувдир.
ТУРКСОЙ ташкилоти раиси Султон Раев Иттифоқнинг яратилиши туркий дунё киносининг уйғониши эканлигини айтди. Шу билан бирга, у янги ташкилот бюрократия деярли бўлмаган ижодий бирлашма эканлигини аниқлади. Ушбу ташаббус туркий мамлакатлар кинематографлари ўртасидаги алоқани яхшилашга ва турли вазифаларни биргаликда ҳал қилишга қаратилган. Шу билан бирга, ташкилот аъзолари ўз мамлакатлари расмийларидан ёрдам ва маблағ сўраш ҳуқуқини ўзида сақлаб қолади.
Ўзбекистон кинематография агентлиги Бош директори Фирдавс Абдухолиқов Иттифоқнинг расмий асоси мавжудлиги кинематографлар имкониятларини кенгайтиришини таъкидлади.
"Сўнгги йилларда Ўзбекистон раҳбари Шавкат Мирзиёев бошчилигида мамлакатимизнинг туркийзабон давлатлар билан алоқалари кенгаймоқда. 2018 йил 30 апрелда Ўзбекистон Турк иттифоқи – Ўзбекистон турк маданияти халқаро ташкилотининг илк асосчиларидан бири ҳисобланган туркий давлатлар ташкилотининг тенг ҳуқуқли аъзосига айланди. Ўзбекистон кинематография агентлиги барча қардош давлатлар билан яқиндан ҳамкорлик қилади. Қозоғистон, Озарбайжон, Туркия ва Венгрия кинематографлари билан ҳамкорликда бир қатор кинолойиҳалар устида иш бошланган. Келажакда биз қирғиз ва туркман дўстларимиз билан биргаликда филмлар суратга олиш ниятидамиз", - дея хулоса қилди Абдухолиқов.
Фирдавс Абдухолиқов, шунингдек, бу йил Туркия ўз давлатчилигининг ташкил топишини нишонлаётганини эслаб, қардош халқни юбилей билан табриклади.
Янги ташкилотнинг ташкил этилиши туркий давлатларнинг бир-бири билан учрашиш ва маданий соҳада, хусусан, кино соҳасида ҳамкорликни мустаҳкамлаш истагининг расмий тасдиғидир. Озарбайжон, Қозоғистон, Қирғизистон, Татаристон (Россия), Туркманистон, Туркия ва Ўзбекистон вакиллари янги ҳамжамиятга аъзо бўлишди. Яқин келажакда низомни тайёрлаш ва тафсилотларга аниқлик киритиш учун ишчи гуруҳ тузилади. Фирдавс Абдухолиқов ишчи гуруҳ раҳбари этиб тайинланди.
Тадбирда Раев ва Абдухолиқовдан ташқари Озарбайжон Маданият ва туризм вазирининг маслаҳатчиси Орхан Фикретоғлу, Туркия Маданият ва туризм вазирлиги кино бўлими Бош директори Эркин Йилмаз, Туркманфилм студияси раҳбари Арслан Эебердиев, Қирғизистонда хизмат кўрсатган Маданият ходими, Қирғизистон кинематографлари уюшмаси, Фипресcи ва НЕТПАК аъзоси Гулбара Толомушова, қозоқ танқидчиси, халқаро кинофестиваллар ҳакамлар ҳайъати аъзоси Гулнора Абикеева, Татаркино киностудияси раҳбари Миляуша Айтуганова, Абдухолиқ Ғиждувоний лойиҳаси координатори Байрам Байраммуҳамедов нутқ сўзладилар, Венгрия ҳукуматининг миллий кино саноатини ривожлантириш бўйича комиссари ва Миллий кино институти директори Cсаба Каел чиқиш қилди.
Давра суҳбатида турк дунёси мамлакатларидан йигирмадан ортиқ маданият вакиллари, амалдорлар ва кинематографлар қатнашди. ТУРКСОЙга бағишланган видеоролик намойиш этилди, туркман кинематографларининг янги асарлари тақдимоти ҳам бўлиб ўтди. Ўтган йили Ўзбекистон журналистлар уюшмасининг фахрий аъзоси унвонига сазовор бўлган Озарбайжон Миллий Мажлисининг яқинда вафот этган депутати Ғанира Пашаева хотирасига бир дақиқалик сукут сақланди.
Молиялаштириш, қўшма ишлаб чиқариш ленталарини яратиш, форумларни мунтазам ўтказиш, ТУРКСОЙНИНГ шерик мамлакатларида ишлаб чиқарилган филмларни намойиш этиш каби бир қанча жиддий мавзулар кўтарилди.
Қирғизистоннинг ТУРКСОЙДАГИ вакили Канат Мамбеталиев ташкилотнинг аҳамияти ҳақида гапирди.
"Туркий дунё географияси кенгаймоқда. Венгрия ТУРКСОЙ билан бир неча йилдан бери ҳамкорлик қилиб келмоқда. Будапешт венгерларнинг туркий илдизларга эга эканлигига тобора кўпроқ амин бўлмоқда. Россия Федерациясининг кўплаб субъектлари биз билан ҳамкорлик қилади – Татаристон, Бошқирдистон, Ёқутистон, Олтой, Хакасия, Тива ва бошқалар. АТО кузатувчилари орасида Mолдова Республикаси Гагаузия ва тан олинмаган Шимолий Кипр Республикаси ҳам бор. Бутун дунё туркий жамоалари ҳақида гапирмаса ҳам бўлади. Шунинг учун бундай ҳодисалар энг муҳим бирлаштирувчи аҳамиятга ега. Бу туркий маданият, таълим, тарихий хотира тарғиботидир. Жаноб Йилмаз, масалан, Туркия Ҳиндистон билан бирга Голливуд маданиятига бўйсунмайдиган оз сонли мамлакатларга киритилганини таъкидлади. Кўришларнинг 60% ўз филмлари ва телесериалларига тўғри келади. Бундай фестиваллар туркий ўзликни шакллантириш учун ажойиб платформа бўлиб, ўз халқининг ўзига хослигидан воз кечмайди. Бу бутун дунёга тарқалиши керак бўлган инсонпарвар миссия", - деб ҳисоблайди Мамбеталиев.
