Samarqand shahridagi “Boqiy shahar”da “Ipak yo‘li durdonasi” XV Toshkent xalqaro kinofestivalining yopilish marosimi bo‘lib o‘tdi.

Mehmonlar va ishtirokchilar uchun tadbir haqiqiy bayramga aylandi. Bir oqshom Samarqanddagi “Kolizey” maydoni “Bravo” orkestri, O‘zbekiston xalq artisti Jenisbek Piyazov va boshqalarning mashhur filmlar saundtreklaridan iborat yorqin chiqishlari uchun sahnaga aylandi. Biroq, kunning intrigasi ushbu bayramning asosiy qahramonlari - kinofestival doirasida qayd etilgan g'olib va ​​sovrindorlarni taqdirlash bo'ldi.

“Boqiy shahar” avvallari turli mamlakatlar rahbarlari, xalqaro delegatsiyalar ishtirokida keng ko‘lamli anjuman va uchrashuvlarga mezbonlik qilgan bo‘lsa, endilikda O‘zbekiston kinoijodkorlari va xorijlik mutaxassislarni jalb etish markaziga aylandi.

Qizil gilamdan o‘zbek va jahon kinosi yulduzlari, taniqli aktyor va rejissyorlar, prodyuserlar, ssenariynavislar o'tishdi. Film janrlariga ko‘ra, yopilish marosimi ajoyib videorolik bilan boshlandi, tantanali qismdan so‘ng sahnaga “Oskar” va “Oltin globus” sovrindori Kevin Speysi chiqdi. Bir kun oldin AQShdan kelgan aktyor katta anshlagda master-klass o'tkazdi. Unga turli savollar berildi va u savollarning har biriga javob berib o'tdi. Biroq, uning nutqida yana bir ijobiy qism ham bor edi:

– Aytmoqchimanki, ushbu kinofestivalni o'tkazayotganingizdan va unda ishtirok etayotganimdan mamnunman va O'zbekistonda qayta tiklangan tadbirdan so'ng uchinchi marta yig'ilgan barcha yangi ijodkorlar, ssenariynavislar, rejissyorlar va kino ijodkorlarini tabriklayman. Bir necha kun davomida men Toshkentni va bu nihoyatda qadimiy va go‘zal shahar – Samarqandni ko‘rishga muvaffaq bo‘ldim, – dedi Kevin.

Bundan tashqari, tadbir so'ngida u Samarqandda o'zi bilan sodir bo'lgan kichik bir voqeani aytib berdi:

"Samarqanddagi Go’ri Amir maqbarasining betakror naqshlarini ko‘rib, chap qo‘lim uvushib qoldi. Meni tarixiy shahardagi zamonaviy tibbiyot muassasasiga olib borishdi. U yerda menga tezd yordam ko'rsatildi va xayriyatki, jiddiy hech narsa sodir bo'lmadi. Samarqandda shunday malakali shifokorlar borligi meni hayratda qoldirdi. Inson hayoti juda nozik va qisqa, shuning uchun hamma birga ahil yashashi va bir-birini qo‘llab-quvvatlashi kerak”, - deydi “Oskar” mukofoti lauriati.

Shuningdek, loyihalarni amalga oshirish, yangi avlod mutaxassislari uchun imkoniyatlar yaratish muhimligini ta’kidladi:

"Menimcha, ajoyib narsa shundaki, sizda ushbu festival ortida turgan tinchlik, taraqqiyot va ma’rifat degan uchta g‘oyaning o‘ziga xos poydevori va asosi bor. Bularning barchasi ajoyib g'oyalar. O‘tgan mahorat darslari esa mutaxassislarga va yosh intiluvchan kinoijodkorlarga bilim olish va o‘sishda yordam berish imkoniyatini beradi. Men bu qanchalik muhimligini bilaman, chunki men kinoni birinchi marta kashf qilganimda shunday dasturlarda o'sganman. Men ekranda o‘zimni hayratga solgan buyuk shaxslarni: Ketrin Xepbern, Spenser Treysi, Preston Sturges, Al Pachinoni tomosha qilish imkoniyatiga ega bo‘lganman, men ulardan ilhom olardim va shuning uchun bu yerda qilayotgan ishingiz aql bovar qilmaydigan, ayniqsa yoshlar uchun juda muhim. Chunki menga O'zbekiston aholisining kamida 60 foizini yoshlar tashkil etishini aytishdi. Balki bugun bu yerda filmlari bir kun kelib katta ekranlarga chiqadigan rejissyorlar bordir. Aytishim kerakki, Markaziy Osiyo mintaqasining birlashishi, birgalikda harakat qilishi va ko‘plab odamlarga bu imkoniyatni taqdim etishi g‘ayrioddiy. Siz qilayotgan ishingiz bilan faxrlanishingiz kerak va men ham bugun siz bilan birga turib, sizni qo'llab-quvvatlashdan faxrlanaman.

Sahnaga chiqqan Samarqand shahar hokimi o‘rinbosari Rustam Qobilov bu ming yillik tarixga ega shahar ekanini ta’kidlab, quyidagi fikrlarni alohida bildirib o'tdi:

“Ipak yo‘li durdonasi” XV Toshkent xalqaro kinofestivalining yopilish marosimi bu yerda bo‘lib o‘tgani bejiz emas. Samarqandda o‘zbek kinosi tarixidagi noyob filmlar suratga olingan Qolaversa, Samarqandning hali ochilmagan tomonlari ko‘p, ular haqida ko‘plab filmlar suratga olish mumkin. Hozirgi mehmonlarimiz ham shu jihatlarga to‘xtaldi. O‘ylaymizki, kinofestival yaqin kelajakda Samarqand shahrida yangi kinoteatrlarning ochilishiga, kino sanoatining rivojlanishiga sabab bo‘ladi. Biz Samarqandda kino, san’at va madaniyat sohalarida bunday keng ko‘lamli tadbirlarni o‘tkazishga doimo tayyormiz."

Yopilish marosimida taniqli o'zbek rejissyori Ali Hamraevga “Samaqarqandda qovun tarovati” filmi uchun maxsus mukofot ham topshirildi.

– Ajoyib festivalimiz Samarqandga kelganidan juda xursandman, – dedi Ali Hamroyev. Bu shahar doim yuragimda. Biz filmimizni shu shaharga, bu xalqqa bo‘lgan katta mehr bilan suratga oldik, Samarqandda istiqomat qilayotgan bu insonlarning o'ziga xos ruhiyatini ko‘rsatishga harakat qildik. Men turli mukofotlarga sazovor bo‘lganman, lekin bu mukofot men uchun ayniqsa aziz.

Kinematografiya agentligi direktori Firdavs Abduxoliqov mehmonlar va ishtirokchilarga o‘z minnatdorchiligini bildirib, kinofestivalning ahamiyatini alohida ta’kidladi. Festival besh kun davom etdi, kino ustalari ishtirokida 60 dan ortiq mahorat darslari tashkil etildi va ularga olti mingga yaqin insonlar tashrif buyurdi.

Kinofestival doirasida jahon kinematografiyasi rivojiga qo‘shgan ulkan hissasi uchun xorijlik kino ustalar: rejissyorlar Aleksandr Sokurov, Irakliy Kvirikadze, Pietro Marselo taqdirlandi.

• Yopilish marosimi doirasida “Matonat” filmi rejissyori Shuhrat Mahmudov Samarqand viloyati hokimligining maxsus mukofoti bilan taqdirlandi.

• Rejissyor Muhiddin Muzaffar “Fortuna” (Tojikiston) filmi uchun Toshkent xalqaro kinofestivalining direksiyasi tomonidan maxsus mukofot bilan taqdirlandi.

• TURKSOY vakili Shaxnoza Burxoniddinova va mazkur xalqaro tashkilot Bosh kotibi maslahatchisi Mayra Qarsakboyeva “Oltin yulduz” maxsus mukofoti bilan taqdirlandi.

• Turkmanistonlik Sahisalik Bayramov “Taqdir daraxti” filmi uchun “TURKSOY” xalqaro turk madaniyat tashkilotining maxsus “Oltin yulduz” mukofotiga sazovor bo‘ldi.

• Qirg‘izistonlik Aktan Arim Kubat Turk dunyosi kinematograflari uyushmasining “Oltin tulpor” maxsus mukofoti bilan taqdirlandi.

 

Taqdirlash marosimining asosiy voqealaridan yana biri, xorijiy kino mutaxassislari hakamlik qilgan yana bir tanlov bo'ldi. Ular Markaziy Osiyo filmlarini baholadilar, ushbu hakamlar aʼzolari orasida Semih Kaplanoglu (Turkiya), Julia D'Anollo Vallan (AQSh), Irakli Kvirikadze (Gruziya), Kristian Byuxner (Germaniya) va qoʻmita raisi Krzysztof Zanussi (Polsha) bor edi.

Hakamlar hay'ati Markaziy Osiyo filmlari tanlovida jami 11 ta film taqdim etilganini qayd etdi:

1. “Ademokaning sabog'i”  (rejissyor Adilxan Erjanov, Qozog‘iston)

2. “Aka-ukalar” (rejissyor Darxan Tulegenov, Qozog‘iston)

3. “Cho‘l” (rejissyor Maksim Akbarov, Qozog‘iston)

4. “Belek” (rejissyor Dalmira Tilepbergen, Qirg‘iziston)

5. “Polinya hidi” (rejissyor Aybek Dayyrbekov, Qirg‘iziston)

6. “Eslayman” (rejissyor Aktan Arim Kubat, Qirg‘iziston)

7. “Fortuna” (rejissyor Muhiddin Muzaffar, Tojikiston)

8. “Taqdir daraxti” (rejissyor Sahisalix Bayramov, Turkmaniston)

9. “Evrilish” (rejissyor Yolqin Toʻychiev, Oʻzbekiston)

10. “Yakshanba” (rejissyor Shokir Xoliqov, O‘zbekiston)

11. “O‘zbek qizi” (rejissyor Akbar Bekturdiev, O‘zbekiston)

Italiyalik rejissyor Petro Marcello “Eng yaxshi debyut” nominatsiyasida g‘olib nomini e’lon qildi – bu “Cho‘l” filmi bilan qatnashgan qozog‘istonlik Maksim Akbarov edi.

Argentinalik aktrisa Paula Karruega “Eng yaxshi aktyor” nominatsiyasida qirg‘izistonlik Dastan Aybekni “Shovak Hidi” filmidagi roli uchun g'olib deb e'lon qildi.

Fransiyalik aktyor Sami Naseri ishtirok etgan “Eng yaxshi ayol roli” nominatsiyasida qirg‘izistonlik Taalaykan Abazova “Esimda” filmidagi dramatik roli uchun g‘olib bo‘ldi.

“Eng yaxshi rejissyorlik ishi” nominatsiyasida mukofotni taniqli gruziyalik rejissyor Irakliy Kvirikadze topshirdi va u “Aka-ukalar” filmi rejissyori Darxan Tulegenovga nasib etdi.

“Hakamlar hay’atining maxsus mukofoti” nominatsiyasida mukofotni taniqli polshalik kinorejissyor, hakamlar hay’ati raisi Krzysztof Zanussi topshirdi. Bu nominatsiyasning g'olibi etib “Ademoka’s Lesson” direktori, qozog‘istonlik Adilxon Erjanov e'lon qilindi.

Serbiyalik dunyoga mashhur rejissyor Emir Kusturitsaga “Eng yaxshi film” nominatsiyasining g’olibini e’lon qilish vazifasi topshirildi va bu nominatsiyada rejissyor, vatandoshimiz Shokir Xoliqovning “Yakshanba” filmi g‘olib deb topildi.

Kinofestival yakunida mehmon davlatlar ishtirokchilari nomidan Prezident Shavkat Mirziyoyevga murojaatnoma taqdim etildi, uni italiyalik kinoshunos Olga Strada o‘qib eshittirdi, so‘ng kinofestival bayrog‘i tushirildi.

Bu yilgi kinofestivalning tadbirlari barcha ishtirokchilar uchun juda ko'p hissiyotlar va taassurotlar taqdim etdi. Toshkent Xalqaro kinofestivali davomida g'olib bo'lgan qatnashchilar uchun quvonchli lahzalar, kino sanoatining taniqli namoyandalari bilan qizg'in uchrashuvlar, xorijiy davlatlar rejissyorlarining filmlari namoyishi kabi turli dasturlar tashkil etildi. Shuningdek, tomoshabinlar va yoshlar uchun qiziqarli va noodatiy filmlarni tomosha qilish, haqiqiy mutaxassislardan tajriba o‘rganish, ekrandagi qahramonlar bilan birga hamnafas bo‘lish uchun yaxshi imkoniyat bo‘ldi.

“Ipak yo‘li durdonasi” XV Toshkent xalqaro kinofestivali 2024-yilda barchani yana hayratlantirish, ma’rifat tarqatish va ruhlantirish maqsadida bir yilga time out e'lon qildi va o‘z ishini yakunladi.